Naast mij op de bank ligt mijn 3-jarige zoon te slapen. De behoefte om hem te beschermen, met alles wat ik heb, is immens. Tegelijkertijd duiken de doemscenario’s op (van een onleefbare aarde) en vraag ik me af: Hoe dan? Kan ik de niet-duurzame wereld waarin hij opgroeit veranderen? Ik weet dat het antwoord ja is, dat ieder mens een changemaker kan zijn, maar heb dit keer een concrete lijst nodig om mezelf te overtuigen. Ik begin bij de krachten die elk mens bezit.
Eén mens kan iets ontwikkelen waar duizenden mensen baat bij hebben. Eén mens kan een nieuw, gelijkwaardiger systeem ontwerpen. Eén mens kan stoppen de tegenstellingen te benoemen. Eén mens kan de bereidheid ontwikkelen om zich te verplaatsen in het perspectief van een ander mens. Elk mens is autonoom. Elk mens kan zich bewust worden van zijn eigen gedachten, emoties, handelen. En drastisch van richting veranderen als dat nodig is.
Over die vermogens beschikt iedereen, getuige ook de Corona-crisis. Maar als de wereld complex voelt, vaste waarden aan het verschuiven zijn en alle houvast zoek is, dan is er zoveel beweging dat we alleen nog maar chaos ervaren. En in chaos dreigen we te vervallen in drie oer-reacties: vluchten voor de verandering, vechten voor het oude of bevriezen in de huidige toestand.
Sommigen starten met het bevechten van het oude, om het nieuwe te verkrijgen, zoals Urgenda zo succesvol lijkt te doen. Activisme geeft energie, schudt delen van het systeem wakker, maar alléén activisme bereikt uiteindelijk zelden het einddoel. Op termijn is samenwerken, ook met partijen met ander perspectief dan het jouwe, effectiever. Dan kan er gezamenlijk een nieuw totaalsysteem gebouwd worden, dat het oude model geheel vervangt. Zoals Buckminster Fuller zo mooi verwoordt: “You never change things by fighting the existing reality. To change something, build a new model that makes the existing model obsolete.”
Hoe wenden we die krachten aan? Hoe starten we met dat nieuwe model? Bewustzijn is vaak de eerste stap – met al je zintuigen je gewaar worden van wat er gaande is in en om je heen. Sinds ik me bewust ben van wat het kost om één kilo vlees te produceren, en van wat er met die dieren gebeurt, is mijn koop- en kookgedrag drastisch veranderd. En daardoor de vleesconsumptie in mijn gezin ook.
Een groter bewustzijn op het werk maakt vaak de roep om zelfsturing groter. En andersom. We willen, vanuit authenticiteit, zelf vorm geven aan ons leven en werk. Daarom is er zoveel vraag naar ontwikkeling (mindfulness, retraites, leiderschapstrainingen, coachingspraktijken, nieuwe organisatievormen, nieuwe onderwijsvormen, etc). Soms vindt die ontwikkeling alleen plaats op mentaal of materieel niveau, maar steeds vaker ook op relationeel en spiritueel niveau. Ons collectieve bewustzijn is aan het veranderen.
In mijn werk ondersteun ik als changemaker mensen bij het onderzoeken en aanpassen van hun handelen, denken en voelen. Ik help ze bewust te worden van het grotere geheel en hun invloed daarop. Dat is mijn manier om mee te bouwen aan dat nieuwe, duurzamere, meer gelijkwaardige systeem voor samenleven.
Iets lichter sta ik op van de bank. Mijn zoon slaapt ongehinderd door.
Allard de Ranitz werkt, als één van de acht Changemakers, bij Synnervate. Hij gebruikt het model Transition Dynamics om iedere transitie in perspectief te plaatsen, inclusief de competenties en mogelijkheden. Wil je meer weten? Lees de whitepaper De weg naar verandering’ en/of neem contact op met Allard.