Individuele heldendaden
Aan betrokkenheid geen gebrek bij waterschap De Dommel, waar 400 medewerkers zorgen voor schoon, veilig en voldoende drinkwater. De organisatie staat bekend als ondernemend en innovatief. Het nemen van besluiten en inspelen op nieuwe ontwikkelingen kost echter met het huidige besturingssysteem té veel tijd en energie. Er wordt vaak gezocht naar consensus (in Spiral Dynamics-termen: groen). De neiging bestaat álle beslissingen samen te nemen en bijvoorbeeld voor de zekerheid iederéén te cc-en (doorgeschoten groen). Medewerkers uiten hun ontevredenheid over het gebrek aan daadkracht (rood) en discipline (blauw). Ook het MT heeft lange vergaderingen met overvolle agenda’s. Iedereen heeft het gevoel ‘steeds te weinig tijd’ te hebben en nauwelijks toe te komen aan de fundamentele zaken. Sterker nog: er is een voortdurend appèl op individuele heldendaden om de zaken te redden. Waterschap De Dommel benadert Synnervate met de vraag eerst op kleine schaal ervaring op te doen met Holacracy®, om daarna een besluit te kunnen nemen voor de gehele organisatie.
Aanpak
Bijna een jaar lang functioneert een team, vlak onder het MT, als holacratische cirkel. Er wordt gewerkt volgens de principes van Holacracy®: duidelijke taakverdeling, discipline als onderdeel van volwassen gedrag, helder onderscheid tussen rol- en werkoverleg. Waterschap De Dommel is daarmee in 2014 een van de eerste overheidsorganisaties in Nederland (en wereldwijd) die ervaring opdoet met het werken volgens Holacracy. Synnervate begeleidt het proces. De pilot maakt veel los:
“We zijn meer rolbewust gaan handelen en we hebben een grote sprong gemaakt in helderheid. Er zijn nu duidelijke rollen en minder rollen die ‘verspreid’ zijn over meerdere personen. Het werk wordt daardoor behapbaarder en uitvoerbaarder.”
“Spanning als brandstof wérkt. De spanning komt op tafel, het werkt bevrijdend. Vroeger had ik nog weleens de neiging om de spanning toch maar voor mezelf te houden. Resultaat nu: een vrij gevoel, gemakkelijk, ontspannen.”
“Je gaat erover of je gaat er niet over, dus niet meer dat iedereen overal zijn mening over moet geven, overal zijn plasje over moet doen.”
Na de pilot overweegt Waterschap De Dommel om Holacracy® in te voeren voor de gehele organisatie. Daartoe start in 2016 een tweede pilot: het MT als holacratische cirkel. Jasper Rienstra begeleidt het proces en vraagt o.a. de nieuwe secretaris-directeur haar handtekening te zetten onder de Holacracy Constitutie. Na zes maanden zijn de MT-leden enthousiast:
“Met Holacracy kunnen we sneller & flexibeler inspelen op veranderingen. Het biedt nieuwe kansen: kiezen voor eenvoud; minder impliciet, meer expliciet; meer in het doen komen, wat minder in het denken.’ ”
“Het werkt ontspannend als je je realiseert dat je niet alles zelf hoeft te doen, maar ook kunt verwijzen naar andere rollen.”
“De focus op waar het werkelijk om gaat: de purpose, de bedoeling. Hiermee ontstaat de behoefte aan vertragen: stilstaan, op ‘de plek van de moeite’ blijven.”
Change
Dankzij de pilots kan de Lead Link eind 2016 een gedegen beslissing maken over het invoeren van Holacracy® voor de gehele organisatie. Eraan proeven maakte enthousiast. De ervaring heeft echter ook geleerd dat Holacracy® een radicale manier van besturen is, die niet ‘naast’ bestaande structuren functioneert. Implementeren nu zou teveel tijd en energie van iedereen vergen. In overleg met Synnervate besluit Waterschap De Dommel daarom om voorlopig de oversteek nog niet te maken.
De makers van deze verandering zijn:
- Antje Dekker | Waterschap De Dommel
- Jasper Rienstra | Synnervate