Hechte community, schone wijk
Veel buurten in Amsterdam Nieuw-West zijn aantoonbaar schoner geworden, zoals de Dichtersbuurt, het Staalmanpark en de Overschiestraat. Bewoners voelen zich ook veiliger op straat, omdat het onderlinge vertrouwen enorm is toegenomen. Peter van der Vliet was nauw betrokken bij deze ontwikkelingen. Middels een bottom-up aanpak vonden medewerkers van gemeente Amsterdam en bewoners van Nieuw-West samen nieuwe, structurele oplossingen voor het complexe, slepende afvalprobleem. Om de vinger te krijgen achter het succes en de geleerde lessen te kunnen delen, is Peter op zoek naar iemand die vanuit eigen ervaring kan schrijven over community building. Hij vraagt Ard Hordijk een casestudy op te stellen.
Aanpak
Wat heeft er precies gewerkt in Nieuw-West en hoe kunnen we dit proces herhalen? Om deze vragen te beantwoorden, neemt Ard 18 interviews af met bewoners, ambtenaren, bestuurders, experts en andere partners van het project Schoon Heel Veilig Nieuw-West. Op basis van deze waardevolle, geanonimiseerde inzichten en zijn uitgebreide ervaring met sociale ecosystemen, analyseert en beschrijft Ard vervolgens de onderliggende patronen, werkende principes én toekomstige dilemma’s.
“Ard is als geen ander in staat om goed contact te maken met mensen en vanuit zijn brede achtergrond vervolgens de diepgang van het proces te beschouwen.
We zijn ons veel bewuster geworden van wat we doen. De casestudy die Ard heeft gemaakt, is een sleuteldocument voor ons. Het laat zien hoe je verbinding legt tussen ervaring op straat en het beleid dat je maakt. Leefbaarheid op straat is de ingang.”
Opbrengst
De casestudy laat duidelijk zien dat Schoon Heel Veilig Nieuw-West niet alleen gaat over schone straten, maar ook over het bouwen van gemeenschappen. Bestuurders en ambtenaren die een soortgelijke impact willen realiseren, krijgen concrete handvatten mee.Zo gaat één van de geleerde lessen over werkende principes voor het versterken van onderliggende relaties en het bouwen van een gemeenschap:
- Vanuit gemeenschap komt eigenaarschap.
- Wederkerigheid en verantwoordelijkheid.
- Eerst geven, dan pas vragen.
Ook de cruciale rol van gebiedsmakelaars komt aan de orde. Zij bouwen een relatie op met bewoners. Ze brengen het beleid van de gemeente over, maar achterhalen vooral wat er speelt om daar vervolgens, binnen de gemeentelijke kaders, een oplossing voor te vinden.
De casestudy geeft uitgebreid antwoord op verschillende kernvragen van het programma van Schoon Heel Veilig. Zo wordt eerst duidelijk geschetst wat de aanleiding was (de ‘itch’), waarna een heldere omschrijving van de gestelde doelen en behaalde resultaten volgt. Ook komen verschillende geleerde lessen aan bod, naast dilemma’s voor de toekomst.
Doordat Ard Hordijk woorden heeft gegeven aan de impact van Schoon Heel Veilig, zijn de betrokkenen zich bewust geworden van hun eigen invloed op taaie maatschappelijke onderwerpen. Zij lezen hun openheid, kwetsbaarheid en bereidheid tot samenwerken terug in een inspirerend praktijkverhaal uit Amsterdam Nieuw-West. Peter van der Vliet spoort beleidmakers aan om ook een lerende houding aan te nemen en een doe-democratie te ontwikkelen, met bijbehorend participatiebeleid. “Stop met zoeken. Ga denken en werken vanuit de straat. De radicale omdraaiing van processen en rollen werkt.”
De bewoners van de schone buurten dragen nog steeds uit dat ze een hechte gemeenschap zijn geworden. Zij blijven dicht bij elkaar, ook bij bedreigingen. De impact van deze beweging is niet alleen voelbaar op straat, maar kan nu ook, in de vorm van een casestudy, gedeeld worden met andere stadsdelen van Amsterdam en gemeenten binnen en buiten Nederland.